Қазақстанның экономикасы 2024 жылдың үш тоқсанында айтарлықтай өсім көрсетіп, жыл басынан бері 5.2% өсті. Бұл көрсеткіш аймақтық орташа мәннен жоғары және экономистердің оптимистік болжамдарын растайды.
Ұлттық статистика комитетінің деректері бойынша, негізгі өсім өнеркәсіп өндірісі, құрылыс және қызмет көрсету секторларында байқалып отыр. Әсіресе, өңдеу өнеркәсібі 7.3% өсім көрсетті, бұл соңғы бес жылдағы ең жоғары нәтиже болып табылады.
Өсудің негізгі факторлары
Экономистердің пікірінше, Қазақстан экономикасының өсуіне бірнеше маңызды факторлар әсер етті:
1. Мұнай бағасының тұрақтылығы. Әлемдік нарықтарда мұнай бағасының салыстырмалы тұрақтылығы ел экономикасына оң әсер етті. Баррель басына орташа 80-85 доллар деңгейінде ұсталып жатқан бағалар мемлекеттік бюджеттің тұрақты кіріс алуына мүмкіндік берді.
2. Өңдеу өнеркәсібінің дамуы. Үкімет индустрияландыру бағдарламасының жемісі ретінде, өңдеу өнеркәсібінің үлесі ұлғая түсуде. Жаңа зауыттар мен өндірістер іске қосылып, импортты алмастыру процесі жылдамдап келеді.
3. Құрылыс секторының белсенділігі. Тұрғын үй құрылысы және инфрақұрылымдық жобалар экономикалық белсенділікті арттырып, мыңдаған жұмыс орнын ашты. Астана мен Алматыдағы ауқымды құрылыс жобалары осы салаға қосымша серпін берді.
Халықаралық ұйымдар бағасы
Әлемдік банк өз соңғы есебінде Қазақстанның экономикалық саясатын оң бағалады. Ұйым өкілдері еліміздің фискалдық саясатының сауаттылығын және құрылымдық реформаларға көңіл бөлуін атап өтті.
Халықаралық валюта қоры (ХВҚ) да Қазақстанның макроэкономикалық тұрақтылығын жоғары бағалап, 2024 жылдың қалған кезеңіне және 2025 жылға оптимистік болжам жасады.
Қалған кезеңге болжам
Мамандар 2024 жылдың соңына қарай экономикалық өсімнің 5.5-6% аралығында қалыптасуын болжайды. Бұл көрсеткішке қол жеткізу үшін бірнеше жағдай қажет:
- Әлемдік экономиканың тұрақты дамуын жалғастыруы;
- Аймақтағы геосаяси жағдайдың салыстырмалы тұрақтылығы;
- Ішкі нарықта тұтынушылық сұраныстың өсуі;
- Инвестициялық белсенділіктің жоғары деңгейде сақталуы.
Ұлттық банк инфляцияны 8-9% деңгейінде ұстап, экономикалық өсуге қолайлы монетарлық жағдайларды қалыптастыруды жоспарлап отыр.
Қиындықтар мен тәуекелдер
Оң динамикаға қарамастан, экономика алдында бірқатар қиындықтар бар. Оның ішінде әлемдік сауда көлемінің қысқаруы, валюта нарығындағы тербелістер және құрылымдық реформаларды жүзеге асыру қажеттілігі.
Сондай-ақ, экономистер шағын және орта бизнестің дамуына көбірек назар аудару қажеттігін атап өтеді. Бұл сегмент жұмыс орындарының негізгі көзі болып табылады және экономиканың әртараптандырылуына үлес қосады.
Қорытынды
Жалпы алғанда, Қазақстан экономикасының 2024 жылғы көрсеткіштері оптимизмге негіз береді. Үкіметтің экономикалық әртараптандыруға және өңдеу өнеркәсібін дамытуға бағытталған саясаты жемісін беруде.
Дегенмен, ұзақ мерзімді тұрақты өсімге қол жеткізу үшін құрылымдық реформаларды жалғастыру, инвестициялық ахуалды жақсарту және адами капиталды дамытуға баса назар аудару қажет.
Осы бағытта жүйелі жұмыс істелсе, Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму жоспарларында көзделген мақсаттарға жетуге мүмкіндік туады.
